Geguritan Yaiku Puisi Bahasa Jawa, Ini Pengertian, Jenis, dan Contohnya

Geguritan Yaiku Puisi Bahasa Jawa, Ini Pengertian, Jenis, dan Contohnya

Terkini | inews | Senin, 19 Agustus 2024 - 22:08
share

JAKARTA, iNews.id - Geguritan Yaiku merupakan salah satu karya sastra berbentuk puisi yang bisa kita temukan dalam Bahasa Jawa.

Mengutip Prabowo dkk (2020) dalam buku yang berjudul Geguritan Tradisional Dalam Sastra Jawa, pada awalnya geguritan memiliki kaidah tertentu yang mengatur bentuknya secara ketat.

Jenis-jenis Geguritan Bahasa Jawa

1. Geguritan Lawas atau Tradisional

Geguritan lawas atau tradisional ditulis dengan berbagai aturan-aturan tertentu, seperti (1) Jumlah gatra (Baris) tidak tetap, (2) setiap gatra berisi 8 wanda atau suku kata, (3) bunyi pada akhir kata bersuara sama, dan (4) permulaan geguritan diawali dengan kata sun gegurit (Aku mengarang).

2. Geguritan Kontemporer atau Modern

Geguritan kontemporer atau modern tidak memiliki ikatan terhadap aturan-aturan guru lagu atau bunyi vokal pada akhir baris dan guru wilangan atau jumlah suku kata tiap baris.

Contoh Geguritan

Berikut contoh geguritan yang dilansir dari berbagai sumber, Senin (19/8/2024).

1. Geguritan Tema Cinta

Judul: Tresnoku Kepalang Pangestu (Azizah Nana)

Marang Gusti Kang Kuoso, Panyuwunku amung siji
Soko mletheke srengenge tekan metune rembulan
Ati iki ora bakal ayem sedurung weruh slirane

Duhh Gusti Kang Moho Agung
Tresnaku tan tekan marang awake
Liwat angin tak titipke roso kangenku
Senajan tan biso tekan nanging aku ora biso lumaku

Pangestune wong tuo ne ora biso tak tuku
Mesem bebarengan awake mung dadi ngimpiku
Tanganku tan biso gandeng tangane

Amung rogo iki kesekso tekane pati
Mergo awake cah ayu sing tak tunggu
Tresnoku kepalang pengestune wong tuo ne
Pati ku mugo dadi dalan biso nyanding slirane

2. Geguritan Tema Kebudayaan

Judul: Carita Wayang (Eko Wahyu Nugroho)

Sapa kandha wayang kuwi kuna?
Yen durung ngerti lakuning crita
Wiwit jejer tekaning paripurna

Dudu amung rikala gara-gara
Rentep-rentep piwulang kagambarna
Tindak-tanduk uga tata krama
Kang bisa tansah ngrembaka

Saka isining carita kang kababar
Kababar pitutur suci tumrap dhiri
Dhiri kang tansah nguri-uri
Nguri-uri kabudayan Jawa suci
Miguna mring nagari

3. Geguritan Tema Keluarga

Judul: Ibuku (Alfia Nisa Arahma)

Ibu...
Sapa kang bisa ngerti aku
Kajaba ibuku
Saben dina saben wektu
Ibu tansah ndidik awakku
Saben ibu duka marang aku
Lara tenan rasane atiku

Ibu...
Aku njaluk restu
Supaya anggonku sinau
Bisa migunani kanggo masa depanku

Ibu...
Au tresna marang ibu
Tanpa ibu aku dudu sapa-sapa
Amarga ibu aku ana ning donya
Maturnuwun ibu
Aku tresna ibu

4. Geguritan Tema Kehidupan

Judul: Kadang Bakul Pasar Bantul (Dalle Dalminto)

Bagaskara ing brang wetan durung methungul
Ngatonake praupan lan sunare njedhul
Bun esuk isih pating grandul
Ing pucuking godhong lan grumbul

Para kadang bakul cancut sengkut
Mecaki dalan miyak kandele pedhut
Gumregah ngangkah jangkah
Gumbregut nekuk dengkul lan sikut

Hawa adem nyocoki kulit ari
Kadya lincip dan landhepe eri
Ora bakal gawe gigrige ati
Semangat kadhung anjenggirat
Tinalenan niat
Beburu berkat sing sumebar ing jagad

Ing Pasar Bantul
Para kadang bakul ngebaki wakul
Jumangkah nyadhong berkah
Kanthi ati pasrah sumarah

5. Geguritan Tema Kehidupan

Judul: Wewayangan (Supriyadi)

Panguripanmu wus ginurit
Ing gelare kelir jagad gumelar
Surya pinangka blenconge
Bumi pinangka deboge
Lelakonmu dadi gancare carita
Kang sinanggit Kang Murba Kawasa
Binabar ing pangucap lan polah tingkah
Tangis lan guyu gegen hingane
Banjur kapan babare lelakon
Sawangen polahe kayon
Jejeg miring mirong ngetan mangulon
Sabdane Hyang Manon humiring gen hing sabda kun
Ginarebeg pra widadara widadari
Mungkasi lakon sawengi iki

Itulah ulasan mengenai geguritan yaiku. Semoga bermanfaat!

Topik Menarik